အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္း

Universal Declaration of Human Rights 

အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ

လူ႕အခြင့္အေရး

ေၾကညာစာတမ္း

၁၉၄၈ ခုႏွစ္၊ ဒီဇင္ဘာလ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ညီလာခံ အစည္းအေ၀းၾကီးက လူ႕အခြင့္အေရးေၾကညာစာတမ္းၾကီးကို အတည္ျပဳ၍ ေၾကညာလုိက္ရာထိုေၾကညာစာတမ္းၾကီး၏ စာသားသည္ေအာက္ေဖၚျပပါအခ်က္မ်ားတြင္အျပည့္အစုံပါရွိသည္။

ဤကဲ့သို႕ ရာဇ၀င္တင္မည့္ ေၾကညာခ်က္ကို ျပဳလုပ္ျပီးေနာက္ ဤညီလာခံအစည္းအေ၀းၾကီးက ကမၻာ့ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံ အားလံုးအား ထိုေၾကညာစာတမ္းၾကီး၏ စာသားကိုအမ်ားျပည္သူတုိ႕ ၾကားသိေစရန္ေၾကညာပါမည့္အေၾကာင္းကိုလည္းေကာင္း၊ ထို႕ျပင္နုိင္ငံမ်ား၊ သို႕တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရး အဆင့္အတန္းကိုလိုက္၍ ခြဲျခားျခင္းမျပဳပဲ အဓိကအားျဖင့္ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ အျခားပညာေရး အဖြဲ႕အစည္းမ်ားတြင္ ထိုေၾကညာစာတမ္းၾကီးကို ျဖန္႕ခ်ိေ၀ငွေစရန္၊ ျမင္သာေအာင္ ျပသထားေစရန္၊ ဖတ္ၾကားေစရန္ႏွင့္ အဓိပၸါယ္ရွင္းလင္းေဖာ္ျပေစရန္ ေဆာင္ရြက္ပါမည့္အေၾကာင္းျဖင့္ လည္းေကာင္း ဆင့္ဆိုလုိက္သည္။

စကားခ်ီး........

လူခပ္သိမ္း၏မ်ိဴးရိုးဂုဏ္သိကၡာႏွင့္တစ္ကြ လူတုိင္းအညီအမွ်ခံစားခြင့္ရွိသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏လြတ္လပ္မွူ၊ တရားမွ်တမွူ၊ ျငိမ္းခ်မ္းမွူတုိ႕၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း....

လူ႕အခြင့္ေရးမ်ားကို အေရးမထား မထီေလးစား ျပဳျခင္းသည္ လူခပ္သိမ္း၏ အက်င့္သိကၡာကိုခ်ိဴးေဖါက္ ဖ်က္ဆီးတတ္သည့္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ အျပဳမွူမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစခဲ့ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟေျပာဆိုႏိုင္မွူ လြတ္လပ္စြာ သက္၀င္ယံုၾကည္ႏိုင္မွူ၊ ေၾကာက္ရြံ႕ျခင္း၊ ခ်ိဴ႕ငဲ႕ ျခင္းတို႕မွ ကင္းလြတ္စြာ အသက္ေမြးႏိုင္မွူတုိ႕ကို ခံစားရယူႏိုင္ေစမည့္ ေလာကတစ္ခု ေပၚေပါက္လာရန္အေရးကိုလူခပ္သိမ္းတုိ႕က မိမိတုိ႕၏ အထက္သန္ဆံုးေသာ လိုလားခ်က္ဆႏၵၾကီးအျဖစ္ျဖင့္ ေၾကြးေၾကာ္ ေၾကညာျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း.....

ႏိုင္ငံအျခင္းျခင္း ခ်စ္ခင္ရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံေရးကို ပုိမိုတိုးတက္ေစရန္ ၾကံေဆာင္ရမည္ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း.......

ကမၻာကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္တုိ႕သည္ မူလအခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ လူ၏ ဂုဏ္သိကၡာကိုလည္းေကာင္း၊ ေယာက်ၤား မိန္းမတုိ႕၏ တူညီသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း ၊ ေလးစားယံုၾကည္ပါသည္ဟု ကုလသမဂၢတြင္ ထပ္မံ၍ အတည္ျပဳျပီးသည့္ျပင္၊ လူမွူၾကီးပြား တိုးတက္ေရးႏွင့္တစ္ကြ ပိုမိုလြတ္လပ္ ေကာင္းမြန္ေသာ လူ႕ဘ၀ အဆင့္အတန္းတုိ႕ကို ျမွင့္တင္ရန္ သႏၷိန္ဌာန္ခ်ျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း.....

ကမၻာကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ နုိင္ငံတုိ႕သည္ ကုလသမဂၢအဖြဲ႕ႏွင့္ပူးေပါင္း၍ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ အခြင့္အေရးမ်ားကိုလည္းေကာင္း ၊ ကမၻာတစ္၀ွမ္းလံုးတြင္ ရိုေသေလးစားက်င့္သံုး ေစာင့္စည္း ၾကျခင္းကို အားေပးမည္ဟု ကတိျပဳျပီးျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း........

ထုိ႕ေၾကာင့္...အေထြေထြညီလာခံကအျပည္ျပည္ဆုိင္ရာလူ႕အခြင့္ေရးေၾကညာစာတမ္းကို လူတုိင္းအဖြဲ႕အစည္းတုိင္းသည္ အစဥ္ႏွလံုးသြင္းလ်က္ ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးတြင္ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို ရိုေသေလးစားၾကေစရန္ ဆံုးမ သြန္သင္ျခင္းျဖင့္ အားထုတ္ ၾကရမယ္ဟုလည္းေကာင္း...........

ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္နုိင္ငံမ်ားႏွင့္ ထိုနုိင္ငံတို႕၏ အာဏာပိုင္အတြင္းရွိ နယ္ပယ္ဆုိင္ရာ တုိင္းသူျပည္သားမ်ားအား အဆိုပါ အခြင့္အေရးႏွင့္လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို က်ယ္က်ယ္ျပန္႕ျပန္႕ ထိေရာက္စြာ သိမွတ္က်င့္သံုးေစာင့္စည္းၾကေစရန္ ျပည္တြင္းျပည္ပဆုိင္ရာ တိုးတက္ေသာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားျဖင့္အားထုတ္ၾကရမည္ဟုလည္းေကာင္း...................

ရည္ရြယ္ျပီးလွ်င္ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ား ဆုိင္ရာ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ေၾကညာစာတမ္းကို နုိင္ငံခပ္သိမ္း၊ လူခပ္သိမ္းတုိ႕ တေျပးညီစြာေဆာင္ရြ္ နုိင္ၾကစိမ့္ေသာငွာ ယခု ထုတ္ျပန္ေၾကညာလုိက္သည္။

အပိုဒ္ ၁

လူတိုင္းသည္ တူညီ လြတ္လပ္ေသာ ဂုဏ္သိကၡာျဖင့္ လည္းေကာင္း ၊ တူညီလြတ္လပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားျဖင့္ လည္းေကာင္း ေမြးဖြားလာသူမ်ား ျဖစ္သည္။ ထိုသူတုိ႕၌ ပိုင္းျခားေ၀ဖန္တတ္ေသာ ဥာဏ္ႏွင့္ က်င့္၀တ္သိတတ္ေသာ စိတ္တုိ႕ရွိၾက၍ ထိုသူတုိ႕သည္ အခ်င္းခ်င္း ေမတၱာထား၍ ဆက္ဆံက်င့္သံုးသင့္၏ ။

အပိုဒ္ ၂

လူတုိင္းသည္ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းတြင္ ေဖၚျပထားသည့္ အခြင့္အေရးအားလံုး၊ လြတ္လပ္ခြင့္အားလံုးတုိ႕ကို ပိုင္ဆုိင္ခံစားခြင့္ရွိသည္။ လူမ်ိဴးႏြယ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အသားအေရာင္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊က်ား ၊ မ သဘာ၀အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ဘာသာစကားအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံေရးယူဆခ်က္၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အျခားယူဆခ်က္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံႏွင့္ဆုိင္ေသာ၊ သို႕တည္းမဟုတ္ လူမွူအဆင့္အတန္းႏွင့္ဆုိင္ေသာ ဇစ္ျမစ္ အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ ပစၥည္းဂုဏ္အားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ မ်ိဴးရိုးဇာတိအားျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အျခား အဆင့္အတန္းအားျဖင့္ ျဖစ္ေစ ခြဲျခားျခင္းမရွိေစရ ။ ထို႕ျပင္ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ ေနထုိင္ရာႏိုင္ငံ၏ သို႕တည္းမဟုတ္ နယ္ေျမေဒသ၏ နုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ ျဖစ္ေစစီရင္ ပိုင္ခြင့္ဆုိင္ရာ ျဖစ္ေစ တုိင္းျပည္ အခ်င္းခ်င္း ဆိုင္ရာျဖစ္ေစ၊ အဆင့္အတန္းတစ္ခုခုကို အေျချပဳ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ေဒသနယ္ေျမတစ္ခုသည္ အခ်ဳပ္အျခာ အာဏာပိုင္ လြတ္လပ္သည့္နယ္ေျမ၊သို႕တည္းမဟုတ္ ကုလသမဂၢ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ထားရသည့္နယ္ေျမ၊သို႕တည္းမဟုတ္ ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဴပ္ခြင့္အာဏာတုိ႕ တစိတ္တေဒသေလာက္သာရရွိသည့္ နယ္ေျမ စသျဖင့္ ယင္းသို႕ေသာ္ နယ္ေျမမ်ား ျဖစ္သည္၊ ျဖစ္သည္ ဟူေသာအေၾကာင္းကို အေထာက္အထားျပဳ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း ခြဲျခားျခင္း လံုး၀မရွိေစရ ။

အပိုဒ္ ၃

လူတုိင္း၌ အသက္ရွင္ရန္လြတ္လပ္ခြင့္ႏွင့္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ခြင့္ ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၄

မည္သူကိုမွ် ေက်းကြ်န္အျဖစ္၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အေစအပါးအျဖစ္၊ နုိင္ထက္စီးနင္း ေစခိုင္းျခင္းမျပဳရ၊ လူကိုေက်းကြ်န္သဖြယ္ အဓမၼ ေစခိုင္းျခင္း၊ အေရာင္းအ၀ယ္ျပဳျခင္းႏွင့္ ထိုသေဘာ သက္ေရာက္ေသာ လုပ္ငန္းဟူသမွ်ကို ပိတ္ပင္တားျမစ္ရမည္။

အပိုဒ္ ၅

မည္သူ႕ကိုမွ် ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ျခင္း၊ သုိ႕တည္းမဟုတ္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္စြာ လူမဆန္စြာ ဂုဏ္ငယ္ေစေသာ ဆက္ဆံမွူမျပဳရ၊ သို႕တည္းမဟုတ္ အျပစ္ဒဏ္ ေပးျခင္းမျပဳရ။

အပိုဒ္ ၆

လူတိုင္းတြင္ ဥပေဒအရာ၌ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးအျဖစ္ျဖင့္ အရာခပ္သိမ္းတြင္ အသိအမွတ္ျပဳျခင္းကို ခံယူပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၇

လူအားလံုးတို႕သည္ ဥပေဒအရာ၌ တူညီၾကသည့္အျပင္၊ ဥပေဒ၏အကာအကြယ္ကို ျခားနားျခင္းမခံရေစဘဲ တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။ ဤေၾကညာစာတမ္းပါ သေဘာတရားမ်ားကိုဖီဆန္၍ ခြဲျခားျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ထိုသို႕ခြဲျခားျခင္းကို လွံဴ႕ေဆာ္ျခင္းမွ လည္းေကာင္း၊ ကင္းလြတ္ေစရန္ အကာအကြယ္ကို တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ ။

အပိုဒ္ ၈

ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း ၊အျခားဥပေဒက ေသာ္လည္းေကာင္း လူတုိင္းအတြက္ ေပးထားသည့္ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားသည္ ခ်ိဴးေဖါက္ဖ်က္ဆီးျခင္းခံခဲ့ရလွ်င္ ထိုသုိ႕ ခ်ိဴးေဖါက္ဖ်က္ဆီးေသာ ျပဳလုပ္မွူေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာေသာ နစ္နာခ်က္အတြက္ ထိုသူသည္ နုိင္ငံဆုိင္ရာ အာဏာပိုင္တရားရံုးတြင္ထိေရာက္စြာ သက္သာခြင့္ရနုိင္ေစရမည္။

အပိုဒ္ ၉

မည္သူမွ် ဥပေဒအရ မဟုတ္ေသာ ဖမ္းဆီးျခင္းကိုျဖစ္ေစ၊ခ်ဴပ္ေႏွာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေစ၊ ျပည္ႏွင္ျခင္းကိုျဖစ္ေစ မခံေစရ။

အပိုဒ္ ၁၀

အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ တာ၀န္ ၀တၱရားမ်ားကို အဆံုးအျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ ျပစ္မွူေၾကာင့္ တရားစြဲဆိုစီရင္ဆံုးျဖတ္ခံရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ လူတုိင္းသည္ လြတ္လပ္၍ ဘက္မလိုက္ေသာ တရားရံုးေတာ္၏ လူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ မွ်တစြာ ၾကားနာစစ္ေဆးျခင္းကို တူညီစြာ ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၁

(၁) လူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္၌ ဥပေဒအတုိင္း စစ္ေဆး၍ ျပစ္မွူက်ဴးလြန္သည္ဟု ထင္ရွားစီရင္ျခင္းခံရသည္ ့အခ်ိန္အထိ ျပစ္မွူႏွင့္ တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသူတုိင္းသည္ အျပစ္မဲ့သူဟူ၍ ယူဆျခင္းခံထုိက္သည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္။ ထိုအမွူကို ၾကားနာစစ္ေဆးရာ၀ယ္ စြပ္စြဲခံရသည့္ ျပစ္မွူအတြက္ ခုခံေခ်ပနုိင္ရန္ လိုအပ္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားကို ထုိသူအားေပးျပီး ျဖစ္ေစရမည္။

(၂) လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အား နုိင္ငံဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ အျပည္ျပည္ဆုိင္ရာ ဥပေဒအရျဖစ္ေစ၊ ျပစ္မွူမေျမာက္ေသာလုပ္ရပ္ သို႕မဟုတ္ ပ်က္ကြက္မွူအရ ဆြဲဆိုျပစ္ေပးျခင္း မျပဳရ၊ထို႕အျပင္ ျပစ္မွူက်ဴးလြန္စဥ္အခါက ထိုက္သင့္ေစနုိင္ေသာ အျပစ္ဒဏ္ထက္ပိုမိုးၾကီးေလးေသာ အျပစ္ဒဏ္ကို ထိုက္သင့္ျခင္းမရွိေစရ။

အပိုဒ္ ၁၂

မည္သူမွ် မိမိသေဘာအတုိင္း ေအးခ်မ္းလြတ္လပ္စြာ ေနထိုင္ျခင္းကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ မိသားစုကို ေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိ၏ ေနအိမ္ အသိုက္အ၀န္းကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ စာေပးစာယူကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒအရမဟုတ္ေသာ ၀င္ေရာက္ စြက္ဖြက္ျခင္းမခံေစရ၊ထုိ႕ျပင္ မိမိ၏ ဂုဏ္သိကၡာ ကိုလည္း အထက္ပါအတုိင္း ပုတ္ခတ္ျခင္း မခံေစရ။ လူတုိင္းတြင္ ထိုသို႕ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ျခင္းမွာ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပုတ္ခတ္ျခင္းမွ ေသာ္လည္းေကာင္း ဥပေဒအရ ကာကြယ္ပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၃

(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိႏုိင္ငံ နယ္နမိတ္ အတြင္း၌ လြတ္လပ္စြာသြားလာေရႊ႕ေျပာင္းနုိင္ခြင့္၊ ေနထုိင္ခြင့္ရွိသည္။

(၂) လူတုိင္းတြင္ မိမိေနထုိင္ရာ တုိင္းျပည္မွလည္းေကာင္း၊အျခားတုိင္းျပည္မွလည္းေကာင္း၊ထြက္ခြာသြားပိုင္ခြင့္ရွိသည့္ အျပင္ မိမိ၏ တုိင္းျပည္သို႕ ျပန္လာပိုင္ခြင့္လည္းရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၄

(၁) လူတုိင္းသည္ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံေနရျခင္းမွ လြတ္ကင္းရန္ အျခားတုိင္းျပည္မ်ား၌ ေအးခ်မ္းသြာ ခိုလွံူေနနုိင္ခြင့္ရွိသည္။

(၂) နုိင္ငံေရးႏွင့္ မပတ္သတ္သည့္ ျပစ္မွူမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ကုလသမဂၢ၏ ရည္ရြယ္ခ်က္ႏွင့္ သေဘာတရားမွူမ်ားကို ဖိီဆန္ေသာ အမွူမ်ားမွ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အမွန္ေပၚေပါက္လာေသာ ျပစ္မွူေၾကာင္ ့တရားစြဲဆိုျခင္း ခံရသည့္ အမွူအခင္းမ်ားတြင္ အထက္ပါ အခြင့္အေရးကို အသံုးမျပဳနုိင္ေစရ။

အပိုဒ္ ၁၅

(၁) လူတုိင္းသည္၊ နုိင္ငံ တစ္နုိင္ငံ၏ နုိင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခြင့္ရွိသည္။

(၂) ဥပေဒအရ မဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ် မိမိ၏နုိင္ငံသားအျဖစ္ကို စြန္႕လႊတ္ျခင္း မခံေစရ၊ နုိင္ငံသားအျဖစ္ ေျပာင္းလဲနုိင္ေသာ အခြင့္အေရးကိုလည္းျငင္းပယ္ျခင္း မခံေစရ။

အပိုဒ္ ၁၆

(၁) အရြယ္ေရာက္ျပီးေသာ ေယာက်ၤားႏွင့္ မိန္းမတို႕တြင္ လူမ်ိဴးကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ နုိင္ငံသားအျဖစ္ကိုေသာ္လည္းေကာင္း ကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာကိုေသာ္လည္းေကာင္း၊ အေၾကာင္းျပဳ၍ ခ်ဴပ္ခ်ယ္ကန္႕သတ္ျခင္းမရွိဘဲ၊ ထိမ္းျမားနုိင္ခြင့္ ႏွင့္ မိသားစု ထူေထာင္နုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ ေယာက်ၤားႏွင့္ မိန္းမတို႕သည္ လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းေနစဥ္အခ်ိန္အတြင္း၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အိမ္ေထာင္ကို ဖ်က္သိမ္း၍ ကြာရွင္းၾကသည့္အခါ၌လည္းေကာင္း၊ လက္ထပ္ေပါင္းသင္းအိပ္ေထာင္ျပဳျခင္းႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ တူညီသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားကို ရရွိထုိက္သည္။

(၂) သတုိ႕သားႏွင့္ သတို႕သမီးႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာဆႏၵရွိမွသာလွ်င္ ထိမ္းျမားျခင္းကို ျပဳရမည္။

(၃) မိသားစုတစ္ခုသည္ လူ႕အဖြဲ႕ အစည္း၏ သဘာ၀က်ေသာအေျခခံအဖြဲ႕တစ္ရပ္ပင္ျဖစ္သည္၊ ထိုမိသားစုသည္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းႏွင့္ အစိုးရတုိ႕၏ ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းကို ခံယူခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၁၇

လူတုိင္းတြင္ မိမိတစ္ဦးခ်င္းေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားသူမ်ားႏွင့္္ ဖက္စပ္၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ပစၥည္းဥစၥာတုိ႕ကို ပိုင္ဆုိင္ရန္အခြင့္အေရးရွိရမည္။ဥပေဒအရမဟုတ္လွ်င္ မည္သူမွ မိမိ၏ ပစၥည္းဥစၥာပိုင္ဆုိင္ခြင့္ကို စြန္႕လႊတ္ျခင္း မခံေစရ။

အပိုဒ္ ၁၈

လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚၾကံဆနိုင္ခြင့္၊ လြတ္လပ္စြာ ခံယူရပ္တည္နုိင္ခြင့္ ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ သက္၀င္ကိုးကြယ္နုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ား၌ မိမိကိုးကြယ္သည့္ ဘာသာကို သို႕တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ ေျပာင္းလဲနုိင္ခြင့္ ပါ၀င္သည့္ အျပင္ မိမိတစ္ေယာက္ခ်င္းျဖစ္ေစ၊အျခားသူမ်ားႏွင့္ စုေပါင္း၍ျဖစ္ေစ၊ ျပည္သူအမ်ား ေရွ႕ေမွာက္တြင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေရွ႕ေမွာက္တြင္မဟုတ္ဘဲေသာ္လည္းေကာင္း၊ မိမိကိုးကြယ္ေသာဘာသာကို သုိ႕တည္းမဟုတ္ သက္၀င္ယံုၾကည္ခ်က္ကို လြတ္လပ္စြာ သင္ျပနုိင္ခြင့္၊ က်င့္သံုးနုိင္ခြင့္၊ ၀တ္ျပဳကိုးကြယ္နုိင္ခြင့္ ႏွင့္ ေဆာက္တည္နုိင္ခြင့္တုိ႕လည္းပါ၀င္သည္။

အပိုဒ္ ၁၉

လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ ယူဆနုိင္ခြင့္ႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ ဖြင့္ဟေဖၚျပနုိင္ခြင့္ရွိသည္။ အဆိုပါ အခြင့္အေရးမ်ား၌ အေႏွာက္အယွက္မရွိဘဲ လြတ္လပ္စြာ ထင္ျမင္ယူဆနုိင္ခြင့္ပါ၀င္သည့္အျပင္၊ နုိင္ငံနယ္နိမိတ္မ်ားကို ေထာက္ထားရန္မလိုဘဲ သတင္းအေၾကာင္းအရာႏွင့္ သေဘာတရားမ်ားကို တနည္းနည္းျဖင့္ လြတ္လပ္စြာ ရွာယူဆည္းပူးနုိင္ခြင့္၊ လက္ခံနုိင္ခြင့္ႏွင့္ ေ၀ငွျဖန္႕ခ်ီခြင့္တုိ႕လည္းပါ၀င္သည္။

အပိုဒ္ ၂၀

(၁) လူတုိင္းတြင္ လြတ္လပ္ ေအးခ်မ္းစြာ စုေ၀းနုိင္ခြင့္ႏွင့္ဖြဲ႕စည္းနုိင္ခြင့္တုိ႕ရွိသည္။

(၂) မည္သူကိုမွ် အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုသို႕ ၀င္ေစရန္ အတင္းအက်ပ္မျပဳရ။

အပိုဒ္ ၂၁

(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိနုိင္ငံ၏ အုပ္ခ်ဴပ္ေရး၌ ကိုယ္တုိင္ျဖစ္ေစ၊လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္လုိက္သည့္ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ တစ္ဆင့္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္နုိင္ခြင့္ ရွိသည္။

(၂) လူတုိင္းတြင္မိမိနုိင္ငံရွိျပည္သူ႕၀န္ထမ္းအဖြဲ႕၌ ၀င္ေရာက္နုိင္ရန္တူညီသည့္ အခြင့္အေရးရွိသည္။

(၃) ျပည္သူျပည္သားတုိ႕၏ ဆႏၵသည္ အုပ္ခ်ဴပ္အာဏာ၏ အေျခခံျဖစ္ရမည္။အဆုိပါ ဆႏၵကို အခ်ိန္ကာလပိုင္းျခားခ်က္ စစ္မွန္ေသာေရြးေကာက္ပြဲမ်ားျဖင့္ ထင္ရွားေစရမည္။ေရြးေကာက္ပြဲမ်ားတြင္လည္း လူတုိင္းအညီအမွ် ဆႏၵမဲေပးနုိင္ခြင့္ရွိရမည့္အျပင္၊ ထိုေရြးေကာက္ပြဲမ်ားကို လွ်ိဴ႕၀ွက္မဲေပးစနစ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ အလားတူ လြတ္လပ္ေသာ မဲေပးစနစ္ျဖင့္ျဖစ္ေစ က်င္းပရမည္။

အပိုဒ္ ၂၂

လူတုိင္းတြင္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း၏ အဖြဲ႕၀င္တစ္ဦးအေနႏွင့္ လူမွူေရးလံုျခံဳခြင့္ ရယူပိုင္ခြင့္ရွိသည့္အျပင္ နုိင္ငံေရးၾကိဳးပမ္းမွူျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံတစ္ကာပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မွူျဖင့္ျဖစ္ေစ၊ နုိင္ငံအသီးသီး၏ဖြဲ႕စည္းပံုႏွင့္လည္းေကာင္း၊သယံဇာတာအင္အားႏွင့္လည္းေကာင္း၊ ထိုလူ၏ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ စရိုက္လကၡဏာလြတ္လပ္စြာ တိုးတက္ျမင့္မားေရးအတြက္ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေသာ စီးပြားေရး၊လူမွူေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမွူ အခြင့္အေရးမ်ားကို သံုးစြဲပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္၂၃

(၁) လူတုိင္းတြင္ အလုပ္လုပ္ရန္လည္းေကာင္း၊ မိမိႏွစ္သက္ရာ အသက္ေမြးမွူအလုပ္အကိုင္ကို လြတ္လပ္စြာေရြးခ်ယ္ရန္လည္းေကာင္း၊ တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္ေသာ အလုပ္ခြင္၏ အေျခအေနကိုရရွိရန္လည္းေကာင္း၊အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္ရျခင္းမွ အကာအကြယ္ရရွိရန္ လည္းေကာင္း အခြင့္အေရးရွိသည္။

(၂)လူတုိင္းတြင္ ခြဲျခားျခင္းမခံရေစဘဲ တူညီေသာ အလုပ္အတြက္ တူညီေသာ အခေၾကးေငြ ရနုိင္ခြင့္ရွိသည္။

(၃) အလုပ္လုပ္ကိုင္သည့္ လူတုိင္းတြင္၊ မိမိႏွင့္မိမိ၏ မိသားစုအတြက္ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာႏွင့္ညီေအာင္ ေနထိုင္စားေသာက္နုိင္ရန္၊ စိတ္ခ်ေလာက္သည့္ျပင္၊တရားမွ်တ၍ လုပ္ေပ်ာ္သည့္ လစာေၾကးေငြ ရပိုင္ခြင့္ရွိသည္၊ လိုအပ္ခဲ့လွ်င္ အျခားနည္းလမ္းမ်ားမွ လူမွူေရး အေထာက္အပံ့ကိုလည္း ထပ္မံ၍ ရနုိင္ခြင့္ရွိသည္။

(၄) လူတုိင္းတြင္ မိမိအက်ိဴး ခံစားခြင့္ကို ကာကြယ္ရန္ အလုပ္သမား အစည္းအရံုးမ်ား ဖြဲ႕စည္းခြင့္၊ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၄

လူတုိင္းတြင္ သင့္ျမတ္ေလ်ာ္ကန္စြာ ကန္႕သတ္ထားသည့္ အလုပ္လုပ္ခ်ိန္ အျပင္၊ လစာႏွင့္တကြ အခါကာလအားေလ်ာ္စြာ သတ္မွတ္ထားသည့္ အလုပ္အားလပ္ရက္မ်ားပါ၀င္သည့္ အနားယူခြင့္ႏွင့္ အားလပ္ခြင့္ခံစားပိုင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္၂၅

(၁) လူတုိင္းတြင္ မိမိႏွင့္တစ္ကြ မိမိ၏မိသားစု က်န္းမာေရးႏွင့္တစ္ကြ ကိုယ္စိတ္ႏွစ္ျဖာ ေအးခ်မ္းစြာေနထုိင္နုိင္ေရးအတြက္ အစာအာဟာရ၊ အ၀တ္အတည္ ေနအိမ္၊ ေဆး၀ါး အကူအညီႏွင့္လိုအပ္သည့္ လူမွူအေထာက္အပံ့မ်ား ပါ၀င္ေသာ သင့္ေတာ္ေလ်ာက္ပတ္သည့္ လူမွူအဆင့္အတန္းကိုရယူခံစားခြင့္ရွိသည္။

ထုိ႕ျပင္ အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ေသာ အခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊

မက်န္းမမာျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊ကိုယ္အဂၤါမစြမ္းမသန္ျဖစ္ေသာ အခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊

မုဆုိးမျဖစ္ေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊

အသက္အရြယ္အိုမင္းေသာအခါ၌ေသာ္လည္းေကာင္း၊

မိမိကိုယ္တုိင္က မတတ္နုိင္ေသာအေၾကာင္းေၾကာင့္ ၀မ္းစာရွာမွီးနုိင္ေသာ နည္းလမ္းမရွိေသာ အခါ၌ ေသာ္လည္းေကာင္း၊

ေနထုိင္စားေသာက္ေရးအတြက္ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရမွူ အခြင့္အေရးရွိသည္။

(၂) သားသည္ မိခင္မ်ားႏွင့္ ကေလးမ်ားသည္ အထူးေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ႏွင့္ အကူအညီေပးျခင္းကို ရခြင့္ရွိသည္။

ဥပေဒအရထိမ္းျမားျခင့္ျဖင့္ျဖစ္ေစ အျခားနည္းျဖင့္ျဖစ္ေစ ေမြးဖြားေသာကေလးအားလံုးသည္ တူညီေသာလူမွူကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးကို ရယူခံစားၾကရမည္။

အပိုဒ္ ၂၆

(၁) လူတုိင္းသည္ ပညာသင္ ယူနိုင္ခြင့္ရွိသည္။ အနည္းဆံုး မူလတန္းႏွင့္ အေျခခံအဆင့္အတန္းမ်ားတြင္ ပညာသင္ၾကားေရးသည္ အခမဲ့ျဖစ္ရမည္။မူလတန္းပညာသည္ မသင္မေနရ ပညာျဖစ္ရမည္။ စက္မွူလက္မွူပညာႏွင့္ အသက္ေမြးမွူပညာမ်ားကို ေယဘုယ်အားျဖင့္သင္ၾကားရယူနုိင္ေစရမည္။ထုိ႕ျပင္ အထက္တန္းပညာအတြက အရည္အခ်င္းကို အေျခခံျပဳ၍ တူညီေသာ အခြင့္အေရးရရွိေစရမည္။

(၂) ပညာသင္ၾကားေရးကို လူသားတုိ႕၏စရိုက္လကၡဏာအျပည့္အ၀တိုးတုိက္မွူအျပင္၊ လူ႕အခြင့္အေရးႏွင့္အေျခခံလြတ္လပ္ခြင့္ရိုေသေလးစားမွူတုိ႕ကို ရွင္သန္ဖြံ႕ျဖိဳးလာေစရန္ ရည္ရြယ္၍ သင္ၾကားေစရမည္။

ပညာသင္ၾကားေရးသည္ နုိင္ငံအားလံုးတုိ႕တြင္ လည္းေကာင္း၊လူမ်ိဴးစုမ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊ဘာသာေရးအသင္းအဖြဲ႕မ်ားတြင္လည္းေကာင္း၊အခ်င္းခ်င္း နားလည္မွူ၊သည္းခံမွူႏွင့္ ခင္မင္ရင္းႏွီးမွူမ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေျမာက္ေအာင္ အားေပးရမည္။

(၃) မိဘတုိ႕တြင္၊ မိမိတုိ႕၏ ကေလးမ်ား သင္ယူရမည့္ ပညာ အမ်ိဴးအစားကို ေရြးခ်ယ္နုိင္ေသာ လက္ဦးအခြင့္အေရးရွိသည္။

အပိုဒ္၂၇

(၁) လူတုိင္းတြင္ သက္ဆုိင္ရာ ယဥ္ေက်းမွူ ေလာက၌ လြတ္လပ္စြာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္နုိင္ခြင့္ သုခုမပညာရပ္ မ်ားကို

လြတ္လပ္စြာလုိက္စားေမြ႕ေလ်ာ္နုိင္ခြင့္၊ သိပၸံပညာထြန္းကားေရးလုပ္ငန္းမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ၀င္ေရာက္လုပ္ကိုင္နုိင္ခြင့္ႏွင့္

ထိုပညာ၏အက်ိဴး အာနိသင္မ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ခံစားသံုးစြဲနုိင္ခြင့္ရွိသည္။

(၂) လူတုိင္းတြင္ သိပၸံမွျဖစ္ေစ၊စာေပမွျဖစ္ေစ၊သုခုမပညာမွျဖစ္ေစ၊ မိမိကိုယ္ပိုင္ဥာဏ္ျဖင့္ၾကံစည္ဖန္တီးမွူမွျဖစ္ထြန္းလာသည့္ ဂုဏ္ႏွင့္ေငြေၾကး အက်ိဴးအျမတ္မ်ားကို ခံစားရယူနုိင္ရန္ အခြင့္အေရးအတြက္ ကာကြယ္မွူကို ရရွိရန္ အခြင့္အေရးရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၈

လူတုိင္းသည္ ဤေၾကညာစာတမ္းတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အျပည့္အစံုရယူနုိင္ေသာ လူမွူဆက္ဆံေရးအေျခအေနႏွင့္ အျပည္ျပည့္ဆုိင္ရာ ဆက္ဆံေရးအေျခအေနတုိ႕၏ အက်ိဴးေက်းဇူးကို ခံစားနုိင္ခြင့္ရွိသည္။

အပိုဒ္ ၂၉

(၁) မိမိ၏စရိုက္လကၡဏာ လြတ္လပ္စြာ ဖြံ႕ျဖိဴးတုိုးတက္နုိင္သည့္ တစ္ခုတည္းေသာ လူ႕အသိုက္အ၀န္းအတြက္ လူတုိင္း၌ တာ၀န္ရွိသည္။

(၂) မိမိ၏ အခြင့္အေရးမ်ား ႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို သံုးစြဲရာတြင္ လူတုိင္းသည္ အျခားသူမ်ား၏ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳ၍ ရိုေသေလးစားေစရန္အလို႕ငွာ လည္းေကာင္၊ဒီမုိကေရစီက်င့္သံုးေသာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းတြင္ ကိုယ္က်င့္တရားအျပင္၊ရပ္ရြာေအးခ်မ္းသာယာေရးႏွင့္ ျပည္သူ႕အက်ိဴးစီးပြားျဖစ္ထြန္းေရးတုိ႕အတြက္ တရားမွ်တစြာက်င့္ေဆာင္ရန္အလုိ႕ငွာ လည္းေကာင္း၊ ဥပေဒက ျပဌါန္းထားသည့္ ခ်ဴပ္ခ်ယ္မွူမ်ားျဖင့္သာ ကန္႕သတ္ျခင္းခံရမည္။

(၃) အဆုိပါ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ားကို မည္သည့္ အမွူကိစၥတြင္မွ် ကုလသမဂၢ၏ရည္ရြယ္ခ်က္မ်ားႏွင့္လည္းေကာင္း၊

အေျခခံမူမ်ားႏွင့္ လည္းေကာင္းဆန္႕က်င္၍ မသံုးစြဲရ။

အပိုဒ္ ၃၀

ဤေၾကညာစာတမ္းပါ အခြင့္အေရးႏွင့္တကြ လြတ္လပ္ခြင့္မ်ား ပ်က္စီးရာပ်က္စီးေၾကာင္းတုိ႕ကိုရည္ရြယ္၍ နုိင္ငံတစ္နုိင္ငံအတြက္ျဖစ္ေစ

လူတစ္ခုအတြက္ျဖစ္ေစ၊ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္အတြက္ျဖစ္ေစ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း၊

ကိုယ္တုိင္ေဆာာင္ရြက္ရန္ အခြင့္ရွိသည္ဟုေသာ္လည္းေကာင္း အဓိပၸါယ္ပိုင္းျခားေကာက္ယူျခင္းမရွိေစရ။